شکی نیست در بین همه مخلوقات پروردگار، انسان که از آن به عنوان خلیفه الهی در زمین یاد می شود جایگاهی بس رفیع و متمایز دارد زیرا به تعبیر قرآن کریم ، «نفخت فيه من روحي» سرمایه سترگی به نام روح خدایی در وجود او به امانت گذاشته شده است. به همین دلیل ، حقوق و کرامت این مخلوق برتر پروردگار نیز که باید مزین به صفات آفریدگار بی همتا باشد تا بتواند رسالت جانشینی معبود را به سرانجام برساند ارزش و اهمیتی ویژه می یابد. در حقیقت کرامت که در تعبیری ساده می توان آن را به معنای نزاهت از پستي و فرومايگي دانست موهبتی الهی برای انسان است و قرآن مبین ، این معجزه همیشه جاوید برخاسته از دانش بی پایان دانای مطلق ، در آیه هایی چون آیه 70 سوره مبارک اسراء که فرموده : « ما آدمي‌زادگان را گرامي داشتيم و آن ها را در خشكي و دريا [بر مركب هاي راهوار ] حمل كرديم و از انواع روزي هاي پاكيزه به آنان بخشيديم و آن ها را بر بسياري از موجوداتي كه خلق كرده‌ايم، برتري داديم » براین مهم صحه گذاشته است.

عظمت این اعتبار بخشی مصرح در آیه شریف تااندازه ای است که پس از این آفرینش معنادار و هدفمند ، تعبیر «فتبارك الله احسن الخالقين» در سوره مومنون ، تصریح و به پیامبر باعظمت اسلام و همه مخاطبان در جای جای عالم تعلیم داده شده است . حتی اگر طبق گمان برخی کارشناسان ، مراد از انسان در آن گونه آیه های شریف ، مقام انسانیت تلقی شود باز، جای بسی مباهات و افتخار خواهد بود چراکه به موجب بیان صریح سوره مبارک صاد « … فقعوا له ساجدين فسجد الملائكة كلهم اجمعون الا ابليس..» همین مقام ، به فرمان آفریدگار یکتا ، مسجود فرشتگان گردید و هرآنچه که از این دستور سرباز زد برای همیشه مطرود درگاه احدیت شد.

با نگاهی به برخی دیگر از آیات کتاب الهی مانند آیات سوره مطهر « تین » شاید بتوان این گونه اذعان نمود که كرامت ذاتي انسان در جريان تكوين و آفرينش او مطرح است و مدح این مخلوق متمایز به خاطر داشتن كرامت، در حقیقت ستایش پروردگار كريم اوهم به شمار می رود ؛ چرا كه انسان در نتيجه اراده خداوند بر سایر مخلوقات ، برتری یافته است.

قرآن مجید این نکته بسیار حیاتی را نیز به ما می آموزد که دست یابی به رتبه بلند کرامت در گرو پرهیزگاری و خویشتن داری است و از آن جایی که پایه های پرهیزگاری نیزبر ارزش هایی نظیر ایمان و عمل صالح استوارند بنابراین می توان شرک ، گناه و نادانی را از موانع جدی در مسیر حصول کرامت انسانی به حساب آورد.

مقوله کرامت و حقوق اسلامی انسان در ادب بی کران فارسی هم پیشینه ای بس دیرین دارد و این دیرینگی می تواند نمودی از اهمیت داشتن این گونه مفاهیم در فرهنگ سرزمین کهن و پرافتخار ایران باشد. شاعران و ادیبانی که سیراب شده معرفت حقیقی بوده اند به مفهوم انسان و کرامت او نظر داشته و به فراخور وسع خویش ، از زوایای گوناگون به آن پرداخته اند و یقینا کوشش این شاعران ایرانی به عنوان مشتی نمونه از سرآمدان فرهنگی ایران زمین در پرداختن به این موضوع بسیار مهم ، ناشی از خردورزی و بینش درست آنان درباره ارزش انسان است.

در اثبات این ادعا می توان بیت معروف گلستان آفرین ادب بی کران فارسی ، شیخ اجل مصلح الدین شیرازی ، « بنی آدم اعضای یک پیکرند / که در آفرینش زیک جوهرند » را به عنوان نمی از یم پرشکوه فرهنگ ایرانی مثال زد که چگونه قرن ها پیش از این ، با تعبیری جاودانه در ضرورت توجه به کرامت و حقوق انسانی ، نشان افتخاری در عرصه فرهنگ کشورمان به یادگار گذاشته و بدین سان ، پرچم فرهنگی کهن کشور تاریخی ایران در عصر کنونی در سردر سازمان ملل به اهتزاز درآمده است.

علاقه مندی و رویکرد این دانشمند ادبی بوستان آفرین درباره مقوله یاد شده ، علاقه ای وافر و رویکردی ادامه دار بوده تاجایی که مثلا در مقالی دیگر ، با این بیت که « کرم بین و لطف خداوندگار / گنه بنده کرده است و او شرمسار » عنایت حضرت حق به جای گاه آفریده اش انسان را نیز بازگویی نموده است.

به اعتقاد راقم سطور ، این که مهماتی چون تلاش برای درک صحیح و صیانت از اسرار نهفته در نهاد انسان ، سوق دادن او به خودشناسی و بازگشتش به خویشتن خویش که جملگی با کرامت انسانی در ارتباطند این گونه درطول قرن های متمادی در لابه لای آثار وزین شاعران بزرگ این سرزمین تبیین و مورد ابرام قرار گرفته اند و ورود گاه به گاه و توام با علاقه و شیدایی مرد متمایزی مانند لسان الغیب به مبحث انسان و کرامت ویژه او که با سرودن ابیات متعددی مانند « سال ها دل طلب جام جم از ما می کرد / آنچه خود داشت ز بیگانه تمنا می کرد … » تجلی یافته از پرافتخارترین و آموزنده ترین رویکردهای نهفته در بطن ادبیات فاخر ما به شمار می رود.

با این پیشینه غنی دینی و فرهنگی ، بیاییم در روزگار پرماجرای کنونی که کرامت انسانی و حقوق اسلامی او جریحه دار گردیده است ، قباحت از برخی ضدارزش ها زدوده شده و بعضی ارزش های انسانی و معنوی در کردار و یا در گفتار ، جای خود را به ضدارزش ها داده اند و بی گمان تبلیغات مستمر ساطع شده از گوشه و کنار جهان ، در رقم خوردن این وضعیت ، بی تاثیر نبوده اند ، نامگذاری 14 مرداد در تقویم رسمی کشورمان به عنوان « روز حقوق بشر اسلامی و کرامت انسانی » را فرصت مناسبی برای اندیشیدن های چندباره دراین خصوص بدانیم و برای صیانت از کرامت انسان ، طرحی نو دراندازیم ، در غیر این صورت ممکن است خیلی زود دیر شود.

محمدرضا نوذریان

مدرس دانشگاه

منبع: پایگاه خبری و تحلیلی سبلان نیوز

❀‿︵‿︵ ❀‿︵‿︵ ❀‿︵‿︵
چقدر جالب بود لحظه ای که در مترو زل زده بودی به من!
و نگاه از من بر نمی داشتی… .
نمی دانم ظاهر من برای تو ناپسند بود
یا میخواستی ببینی در این تیپ و ریخت اذیت نمیشوم؟! .
فقط میخواهم این را بگویم که من راحتم در همین چادرمشکی .
در همین چادری که رنگش از نظر تو “کراهت” دارد!
در همین چادری که… .
شما نمیخواهد نگران افسردگی و اذیت شدن من در این چادر مشکی باشی!
نگران خودت باش در آن سرای آخرت…

● نرمش جمعیِ مدیران آموزش و پرورش با کت شلوار!

●
●
●
●
•●✿✿✿✿✿✿✿✿✿✿✿✿✿✿✿✿✿✿✿✿✿●•

وقتی از آیت الله بهجت پرسیدند : آقا کجاست ؟
ایشان جواب دادند : آقا در قلب های شماست ،
مواظب باشید بیرونش نکنید !
………………………….
سرگردانم! مثل عقربه های ساعت
خودت بگو! به کدام سو بایستم برای سلام دادن به تو؟
هر روز به تو میگویم: “السلام علیک یا ابا صالح المهدی”

بسی گفتند: دل از عشق برگیـــــر
که نیرنگ است وافسون است وجادوست
ولی ما دل به او بسـتیم و دیدیـم
که این زهر است امّا نوش دارو ست …

فریدون مشیری

عاشقانه نوشت ♣

برای زندگی نه سقف میخواهم نه زمین…نقشه ی جغرافیایی دستهایت کافیست…