بخشی از نقد یا لثارات به خندوانه :
بی‌غیرتی و حرام در زرورق صلوات

در خندوانه شب سه شنبه ۱۳مردادماه ، شاهد بودیم که آقایان پهلوان با همان پوشش سنتی زورخانه‌ای که بر اثر آن بخش هایی از پا و دستان آنان را در معرض عریانی قرار داده بود در مقابل زنان نامحرم به اجرای برنامه پرداختند. البته یالثارات به این حکم واقف است که حدود شرعی برای مردان در این نوع پوشش رعایت شده بود، اما مسئله اینجاست که طبق احکام مکمل دیگر، نگاه به بخش هایی از بدن مردان که به دنبال استفاده از همین پوشش شرعی، عریان مانده‌اند برای زنان نامحرم به طور مستقیم حرام است.

مخاطبان یالثارات به خاطر دارند که اساسا حکم محوری مراجع در رابطه با حرمت ورود زنان به ورزشگاه ها، همین مسئله نگاه کردن به بخش های عریان بدن مردان نامحرم بود. مسئله‌ای که در لابلای هوچی گری غائله‌گران، مغفول باقی ماند و متاسفانه جمعی از رجال منتقد نیز بدون توجه به آن، برای توجیه مخالفت خود با ورود زنان به ورزشگاه ها صرفا به استدلال های مدنی در این رابطه اکتفا کردند. حالا «خندوانه»، در یک برنامه تلویزیونی، ناموس مسلمانان را به ارتکاب در این حرام قطعی ، مشغول کرده و در فرایند تغییر هنجاری خود، آن را به خورد مخاطب داده است.

نکته بد ماجرا که طبق معمول به عنوان زرورق طلاییِ پوشش دهنده این‌گونه اعمال در برنامه «خندوانه» ملازم آن بود، جوّ مذهبی بود که بواسطه کلام مرشد، ذکر دعای نادعلی و نیز دعای پایانی برنامه، برخندوانه عارض شده بود.

هرچند در مورد سطح سواد دینی و انگیزه برنامه سازان در خندوانه باید دچار تردید بود اما این سوال از «فرهاد طلوع کیان» رئیس فدراسیون ورزش های پهلوانی که در میانه این مجلس حرام ذکر نادعلی گرفته بود جای دارد که آیا این ماجرا و روایت معروف از امیر المومنین علی علیه السلام به گوش وی رسیده است؟!

روزی به امیرالمومنین علی علیه اسلام اطلاع دادند ، زنان کوفه در مراکز تجاری و بازار رفت و آمد دارند، و شخصاً به خرید و فروش می پردازند، ایشان در یک سخنرانی خطاب به مردم کوفه فرمود:
أما تَستَحیُونَ وَ لا تُغارُونَ وَ نِسائُکُم یِخرُجنَ إلی الأسواقِ وَ یُزاحِمنَ العُلُوجَ
«آیا حیاء ندارید؟ و غیرت نمی ورزید که زن های شما به بازارها می روند و با جوانان قوی و خوش هیکل روبرو می شوند.؟» 

این گزارش نیز همچون سایر موارد در حالی به نظر مخاطبان می رسد که امیداوریم در این شلم شوربای آخر الزمانی که همه چیز دستخوش وارونگی است ، حداقل مسئول غیوری پیدا شود و راه این روند باطلِ خوش بر و رو که با آرایه های مذهبی بزک می شود را بگیرد.

زنی خدمت حضرت داود (ع) رسید و پرسید آیا خدا عادل است؟!
حضرت فرمود: عادل تر از خداوند وجود ندارد،
چه شده که این سوال را می پرسی؟!
زن گفت من بیوه هستم و ۳فرزند دارم ، بعداز مدتها شال بزرگی بافته
به بازار میبردم تا با پولش آذوقه ای برای فرزندان گرسنه ام فراهم کنم
که ناگهان پرنده ای پارچه را از دست من ربود و دور شد
و الان محزون و بی پول و گرسنه مانده ایم…
هنوزم صحبت زن تمام نشده بود که
درب خانه حضرت داود را زدند و ایشان اجازه ورود دادند
ده نفر از تجار وارد شدند و هرکدام کیسه صد دیناری مقابل حضرت گذاشتند
و گفتند اینها را به مستحق بدهید.
حضرت پرسید علت چیست؟
ایشان گفتند که در دریا دچار طوفان و آسیب دیدگی کشتی امان شده بودیم
و خطر غرق شدن بسیار نزدیک بود که در کمال تعجب
ناگهان پرنده ای پارچه ای بزرگ را به طرف ما رها کرد و دیدیم
که شال بزرگی است پس با آن قسمت آسیب دیده را بستیم و نذر کردیم
اگر نجات یافتیم هریک صد دینار به مستحق بدهیم.
حضرت رو به زن گفت خداوند از دریا برای تو هدیه می فرستد و تو اورا ظالم میدانی!
این هزار دینار را بگیرو معاش کن و بدان خداوند بر حال تو بیش از دیگران آگاه هست…

برو با بچه ات نیم ساعت بازی بکن

و بعد از بازی، موقع نماز بگو: حالا وقت نمازه بیا با هم بریم نماز بخونیم.

ببین بچه میاد نماز بخونه یا نه!

رسول خدا همواره در ساعت‌هایی که در خانه به سر می‌برد، به دوختن و وصله زدن لباس‌هایش می‌پرداخت، گوسفند می‌دوشید، زانوی شتر می‌بست، به خادم خانه در آسیاب کردن گندم کمک می‌کرد، وسایل خانه را بر پشت خود از بازار به خانه می‌برد و همیشه می‌فرمود: «کمک به همسر و انجام کارهای خانه، صدقه و احسان در راه خداست.»

در روایتی از پیامبر خدا در مورد اهمیت دادن به همسران آمده است که حضرت فرمود: «خَيرُكُم، خَيرُكُم لِنِسائِهِ وَ أنَا خَيرُكُم لِنِسائِي؛ بهترين شما شخصى است كه با همسرش خوش رفتارتر باشد و من از تمامى شما نسبت به همسرانم خوش رفتارترم.»

فدای ادبت بانو
که جلوی آقامون
اینقدر با ادب نشستی
♥ جانم فدای سید علی ♥

شکی نیست در بین همه مخلوقات پروردگار، انسان که از آن به عنوان خلیفه الهی در زمین یاد می شود جایگاهی بس رفیع و متمایز دارد زیرا به تعبیر قرآن کریم ، «نفخت فيه من روحي» سرمایه سترگی به نام روح خدایی در وجود او به امانت گذاشته شده است. به همین دلیل ، حقوق و کرامت این مخلوق برتر پروردگار نیز که باید مزین به صفات آفریدگار بی همتا باشد تا بتواند رسالت جانشینی معبود را به سرانجام برساند ارزش و اهمیتی ویژه می یابد. در حقیقت کرامت که در تعبیری ساده می توان آن را به معنای نزاهت از پستي و فرومايگي دانست موهبتی الهی برای انسان است و قرآن مبین ، این معجزه همیشه جاوید برخاسته از دانش بی پایان دانای مطلق ، در آیه هایی چون آیه 70 سوره مبارک اسراء که فرموده : « ما آدمي‌زادگان را گرامي داشتيم و آن ها را در خشكي و دريا [بر مركب هاي راهوار ] حمل كرديم و از انواع روزي هاي پاكيزه به آنان بخشيديم و آن ها را بر بسياري از موجوداتي كه خلق كرده‌ايم، برتري داديم » براین مهم صحه گذاشته است.

عظمت این اعتبار بخشی مصرح در آیه شریف تااندازه ای است که پس از این آفرینش معنادار و هدفمند ، تعبیر «فتبارك الله احسن الخالقين» در سوره مومنون ، تصریح و به پیامبر باعظمت اسلام و همه مخاطبان در جای جای عالم تعلیم داده شده است . حتی اگر طبق گمان برخی کارشناسان ، مراد از انسان در آن گونه آیه های شریف ، مقام انسانیت تلقی شود باز، جای بسی مباهات و افتخار خواهد بود چراکه به موجب بیان صریح سوره مبارک صاد « … فقعوا له ساجدين فسجد الملائكة كلهم اجمعون الا ابليس..» همین مقام ، به فرمان آفریدگار یکتا ، مسجود فرشتگان گردید و هرآنچه که از این دستور سرباز زد برای همیشه مطرود درگاه احدیت شد.

با نگاهی به برخی دیگر از آیات کتاب الهی مانند آیات سوره مطهر « تین » شاید بتوان این گونه اذعان نمود که كرامت ذاتي انسان در جريان تكوين و آفرينش او مطرح است و مدح این مخلوق متمایز به خاطر داشتن كرامت، در حقیقت ستایش پروردگار كريم اوهم به شمار می رود ؛ چرا كه انسان در نتيجه اراده خداوند بر سایر مخلوقات ، برتری یافته است.

قرآن مجید این نکته بسیار حیاتی را نیز به ما می آموزد که دست یابی به رتبه بلند کرامت در گرو پرهیزگاری و خویشتن داری است و از آن جایی که پایه های پرهیزگاری نیزبر ارزش هایی نظیر ایمان و عمل صالح استوارند بنابراین می توان شرک ، گناه و نادانی را از موانع جدی در مسیر حصول کرامت انسانی به حساب آورد.

مقوله کرامت و حقوق اسلامی انسان در ادب بی کران فارسی هم پیشینه ای بس دیرین دارد و این دیرینگی می تواند نمودی از اهمیت داشتن این گونه مفاهیم در فرهنگ سرزمین کهن و پرافتخار ایران باشد. شاعران و ادیبانی که سیراب شده معرفت حقیقی بوده اند به مفهوم انسان و کرامت او نظر داشته و به فراخور وسع خویش ، از زوایای گوناگون به آن پرداخته اند و یقینا کوشش این شاعران ایرانی به عنوان مشتی نمونه از سرآمدان فرهنگی ایران زمین در پرداختن به این موضوع بسیار مهم ، ناشی از خردورزی و بینش درست آنان درباره ارزش انسان است.

در اثبات این ادعا می توان بیت معروف گلستان آفرین ادب بی کران فارسی ، شیخ اجل مصلح الدین شیرازی ، « بنی آدم اعضای یک پیکرند / که در آفرینش زیک جوهرند » را به عنوان نمی از یم پرشکوه فرهنگ ایرانی مثال زد که چگونه قرن ها پیش از این ، با تعبیری جاودانه در ضرورت توجه به کرامت و حقوق انسانی ، نشان افتخاری در عرصه فرهنگ کشورمان به یادگار گذاشته و بدین سان ، پرچم فرهنگی کهن کشور تاریخی ایران در عصر کنونی در سردر سازمان ملل به اهتزاز درآمده است.

علاقه مندی و رویکرد این دانشمند ادبی بوستان آفرین درباره مقوله یاد شده ، علاقه ای وافر و رویکردی ادامه دار بوده تاجایی که مثلا در مقالی دیگر ، با این بیت که « کرم بین و لطف خداوندگار / گنه بنده کرده است و او شرمسار » عنایت حضرت حق به جای گاه آفریده اش انسان را نیز بازگویی نموده است.

به اعتقاد راقم سطور ، این که مهماتی چون تلاش برای درک صحیح و صیانت از اسرار نهفته در نهاد انسان ، سوق دادن او به خودشناسی و بازگشتش به خویشتن خویش که جملگی با کرامت انسانی در ارتباطند این گونه درطول قرن های متمادی در لابه لای آثار وزین شاعران بزرگ این سرزمین تبیین و مورد ابرام قرار گرفته اند و ورود گاه به گاه و توام با علاقه و شیدایی مرد متمایزی مانند لسان الغیب به مبحث انسان و کرامت ویژه او که با سرودن ابیات متعددی مانند « سال ها دل طلب جام جم از ما می کرد / آنچه خود داشت ز بیگانه تمنا می کرد … » تجلی یافته از پرافتخارترین و آموزنده ترین رویکردهای نهفته در بطن ادبیات فاخر ما به شمار می رود.

با این پیشینه غنی دینی و فرهنگی ، بیاییم در روزگار پرماجرای کنونی که کرامت انسانی و حقوق اسلامی او جریحه دار گردیده است ، قباحت از برخی ضدارزش ها زدوده شده و بعضی ارزش های انسانی و معنوی در کردار و یا در گفتار ، جای خود را به ضدارزش ها داده اند و بی گمان تبلیغات مستمر ساطع شده از گوشه و کنار جهان ، در رقم خوردن این وضعیت ، بی تاثیر نبوده اند ، نامگذاری 14 مرداد در تقویم رسمی کشورمان به عنوان « روز حقوق بشر اسلامی و کرامت انسانی » را فرصت مناسبی برای اندیشیدن های چندباره دراین خصوص بدانیم و برای صیانت از کرامت انسان ، طرحی نو دراندازیم ، در غیر این صورت ممکن است خیلی زود دیر شود.

محمدرضا نوذریان

مدرس دانشگاه

منبع: پایگاه خبری و تحلیلی سبلان نیوز